Czym jest cyberatak?
Znaczenie cyberataku
Cyberatak to celowa i złośliwa próba naruszenia systemów informatycznych organizacji lub osób prywatnych przez osobę lub grupę w celu kradzieży, zakłócenia lub zmiany danych. Ponieważ obecnie bardziej polegamy na technologiach cyfrowych, cyberataki stały się jednym z najważniejszych zagrożeń dla firm i osób. Cyberprzestępcy stale rozwijają swoje taktyki, wykorzystują luki w systemach i dostosowują się do najnowszych osiągnięć technologicznych. W miarę jak cyberataki stają się coraz bardziej zaawansowane, zrozumienie rodzajów, metod i motywów tych ataków jest niezbędne do utrzymania bezpiecznego środowiska cyfrowego i ochrony poufnych informacji.
Dlaczego dochodzi do cyberataków
Cyberataki są przeprowadzane z różnych powodów, od korzyści finansowych po cele polityczne. Do najczęstszych czynników motywacyjnych należą:
Korzyści finansowe
Wielu cyberprzestępców szuka nagród pieniężnych, kradnąc poufne informacje, takie jak dane karty kredytowej, dane logowania lub informacje o koncie bankowym. Ataki typu ransomware, które blokują użytkownikom dostęp do ich systemów do czasu zapłacenia okupu, są szczególnie motywowane finansowo.
Szpiegostwo
Ataki szpiegostwa korporacyjnego mają na celu kradzież tajemnic handlowych, badań i innych poufnych danych w celu uzyskania przewagi konkurencyjnej. Takie ataki są często ukryte i mogą być niezauważone przez długi czas.
Zemsta lub złośliwy zamiar
Niezadowoleni byli pracownicy lub osoby z chęcią zemsty mogą przeprowadzać cyberataki w celu zaszkodzenia reputacji lub zakłócenia działalności.
Pragnienie rozgłosu
Niektórzy atakujący, często znani jako hakerzy „czarnego kapelusza”, przeprowadzają cyberataki, aby zaprezentować swoje umiejętności, zdobyć wiarygodność w społeczności hakerskiej lub po prostu wywołać chaos.
Rodzaje cyberataków
Cyberataki przybierają różne formy, a każdy z nich wykorzystuje inne techniki i celuje w różne luki w zabezpieczeniach. Poniżej znajdują się niektóre z najpopularniejszych typów:
Ataki z użyciem malware
Malware to szeroka kategoria złośliwego oprogramowania zaprojektowanego w celu uszkodzenia lub uzyskania nieautoryzowanego dostępu do systemów, takich jak wirusy, oprogramowanie ransomware lub oprogramowanie szpiegujące.
Phishing i spear phishing
Phishing polega na nakłanianiu osób do podania poufnych informacji poprzez udawanie, że są one prawdziwym źródłem. Spear phishing jest formą ukierunkowaną, często skierowaną do konkretnych osób w organizacji.
Denial of Service (DoS) and Distributed Denial of Service (DDoS)
Ataki DoS i DDoS zalewają serwer ruchem, przytłaczając go i powodując utratę dostępu przez legalnych użytkowników. Ataki DDoS wzmacniają ten efekt, wykorzystując wiele systemów, często botnetów, do atakowania pojedynczego serwera.
Ataki typu „man-in-the-Middle” (MitM)
Ataki MitM przechwytują i zmieniają komunikację między dwiema stronami bez ich wiedzy. Atakujący mogą modyfikować dane lub przechwytywać wrażliwe informacje, takie jak dane logowania.
Wstrzykiwaniem kodu SQL
Wstrzyknięcie kodu SQL wykorzystuje luki w języku zapytań bazy danych aplikacji internetowej, umożliwiając atakującym manipulowanie danymi i uzyskiwanie do nich dostępu.
Exploity typu zero-day
Exploity zero-day atakują nieznane luki w oprogramowaniu, zanim programiści zdążą wydać poprawki. Ataki te są szczególnie niebezpieczne, ponieważ nie ma możliwości natychmiastowej obrony.
Metody i taktyki stosowane w cyberatakach
Cyberprzestępcy wykorzystują szereg technik do przeprowadzania ataków i unikania wykrycia:
Social Engineering
Atakujący manipulują osobami w celu ujawnienia poufnych informacji, często podszywając się pod zaufane źródła lub stosując taktykę strachu.
Wykorzystywanie luk w oprogramowaniu
Cyberprzestępcy wykorzystują niezałatane luki w oprogramowaniu, aby uzyskać nieautoryzowany dostęp do systemów.
Social Engineering
Wiele ataków odnosi sukces z powodu błędów użytkowników, takich jak słabe hasła, przypadkowe udostępnianie danych lub próby phishingu.
Taktyki te pomagają atakującym zdobyć przyczółek w systemach i uzyskać dostęp do wrażliwych danych, często bez natychmiastowego wykrycia.
Kluczowe wektory cyberataków
W tej sekcji omówimy dwa kluczowe wstępne wektory ataku, aby pomóc dyrektorom ds. bezpieczeństwa informacji (CISO) i liderom ds. bezpieczeństwa w wzmocnieniu strategii bezpieczeństwa ASRM i zmniejszeniu ryzyka cybernetycznego.
Poczta e-mail
Poczta elektroniczna pozostaje jednym z najczęstszych wektorów ataku początkowego dla cyberprzestępców ze względu na łatwość manipulacji. W 2023 r. 73,8 miliarda z ponad 161 miliardów zagrożeń zablokowanych przez Trend było opartych na poczcie elektronicznej. Koszty związane z tymi atakami również rosną. Według raportu o kosztach naruszenia bezpieczeństwa danych firmy IBM za rok 2024 przedsiębiorstwa, które przeprowadzają phishing, kosztują średnio 4,88 mln USD rocznie.
Aplikacje internetowe
Ataki skryptowe między witrynami (XSS) wykorzystują błędy kodowania w witrynach internetowych lub aplikacjach internetowych, aby generować dane wejściowe od użytkowników. Nic dziwnego, że XSS pozostaje głównym elementem projektu Open Web Application Security Project (OWASP) 10 najważniejszych zagrożeń bezpieczeństwa aplikacji sieciowych — poważnej luki XSS w słoniowym wyszukiwaniu, wtyczce wyszukiwania WordPress, która pozostawiła 60 000 stron internetowych otwartych na złośliwe wstrzykiwanie kodu. Dzięki pracy zdalnej i przechodzeniu na usługi chmurowe, które skutkują dużą liczbą stron internetowych i aplikacji, przedsiębiorstwa muszą wzmocnić swoją ochronę przed tym początkowym wektorem ataku.
Osoba z wewnątrz
W globalnym raporcie Ponemon Institute z 2022 r. stwierdzono, że czas na powstrzymanie zagrożenia ze strony osób z wewnątrz wzrósł z 77 do 85 dni, co spowodowało, że organizacje poświęcały najwięcej czasu na powstrzymanie. Co więcej, w przypadku incydentów, których ograniczanie zajęło ponad 90 dni, koszty wynoszą średnio 17,19 mln USD rocznie. Niezależnie od tego, czy osoba z wewnątrz jest po prostu przypadkowa, niedbalska, czy złośliwa, cena do zapłaty pozostaje wysoka.
Kliknij tutaj, aby zapoznać się z pełnym przewodnikiem po ochronie siedmiu wektorów ataku autorstwa Jona Claya, wiceprezesa ds. analizy zagrożeń w Trend Micro, który omawia siedem kluczowych wektorów ataku wstępnego i dostarcza proaktywnych wskazówek dotyczących bezpieczeństwa, które pomogą Ci zmniejszyć ryzyko cybernetyczne na całej powierzchni ataku.
Wpływ cyberataków na organizacje
Cyberataki mogą mieć poważny wpływ na firmy, prowadząc do przestojów, utraty danych i strat finansowych. Do najważniejszych skutków należą:
Zakłócenia operacyjne
Złośliwe oprogramowanie lub ataki typu „ denial-of-service” (DoS) mogą powodować awarie serwerów i systemów, przerywając świadczenie usług i prowadząc do niepowodzeń finansowych. Według raportu Cost of a Data Breach z 2024 r. średni koszt naruszenia bezpieczeństwa danych wynosi obecnie 4,45 mln USD na całym świecie, co odzwierciedla wysoką cenę tych zakłóceń.
Naruszenie bezpieczeństwa danych
Ataki typu SQL umożliwiają hakerom zmianę, usunięcie lub kradzież krytycznych danych z firmowych baz danych, co może zaszkodzić działalności biznesowej i zaufaniu klientów.
Oszustwa finansowe
Ataki phishingowe nakłaniają pracowników do przelewania środków lub udostępniania poufnych informacji, powodując bezpośrednie straty finansowe i narażając organizacje na przyszłe zagrożenia.
Płatności za okup
Ataki ransomware blokują podstawowe systemy do czasu zapłacenia okupu. W 2024 r. średnia płatność za roamware wyniosła prawie 1 mln USD, co podkreśla obciążenie finansowe, jakie te ataki wywierają na dotknięte nimi firmy.
Każdy cyberatak może pozostawić trwałe skutki, które wymagają znacznych zasobów do wykrywania, reagowania i odzyskiwania danych, zwiększając całkowity koszt naruszenia.
Jak zapobiegać cyberatakom
Szkolenie i świadomość pracowników
Ponieważ socjotechnika pozostaje częstym punktem wejścia dla atakujących, regularne szkolenia wyposażają pracowników w wiedzę na temat rozpoznawania wiadomości phishingowych, unikania pułapek socjotechnicznych i przestrzegania najlepszych praktyk w zakresie ochrony wrażliwych danych. Edukacja personelu w zakresie tych taktyk zmniejsza prawdopodobieństwo udanych ataków.
Attack Surface Management
Zarządzanie powierzchnią ataku (ASM) polega na identyfikacji i monitorowaniu wszystkich punktów zewnętrznych, w których atakujący może uzyskać dostęp do systemu. Regularna ocena i redukcja tych punktów, takich jak odsłonięte porty sieciowe, niezaktualizowane aplikacje i źle skonfigurowane serwery, pomaga zmniejszyć podatność na ataki. Skuteczna strategia ASM pomaga organizacjom zamknąć potencjalne luki, które mogą zostać wykorzystane przez atakujących.
Platformy ochrony danych
Platformy ochrony danych zapewniają kompleksowy nadzór nad dostępem do danych i ich przepływem w systemach organizacji. Platformy te pomagają zapobiegać nieautoryzowanemu dostępowi poprzez śledzenie wrażliwych danych, identyfikowanie potencjalnych naruszeń i egzekwowanie zasad ochrony danych. Centralizując zarządzanie bezpieczeństwem danych, firmy mogą zwiększyć widoczność danych i poprawić ogólną odporność na cyberzagrożenia.
Zarządzanie tożsamością i dostępem (IAM)
Rozwiązania IAM są niezbędne do kontrolowania dostępu użytkowników do systemów i danych. Dzięki IAM organizacje mogą wdrożyć dostęp oparty na rolach, zapewniając pracownikom dostęp tylko do informacji potrzebnych do wykonywania ich zadań. Narzędzia IAM wspierają również weryfikację i monitorowanie tożsamości, zapobiegając nieautoryzowanemu dostępowi i minimalizując potencjalne szkody wynikające z naruszenia bezpieczeństwa kont.
Regularne audyty i testy penetracyjne
Rutynowe audyty bezpieczeństwa i testy penetracyjne pomagają organizacjom proaktywnie identyfikować i ograniczać luki w zabezpieczeniach. Aktywnie testując mechanizmy obronne i weryfikując środki bezpieczeństwa, firmy mogą wzmocnić swoją odporność na pojawiające się zagrożenia i uniknąć typowych wektorów ataków.
Polityka silnych haseł i uwierzytelnianie wieloskładnikowe
Wdrożenie silnych zasad dotyczących haseł i egzekwowanie uwierzytelniania wieloskładnikowego (MFA) może znacznie zmniejszyć ryzyko nieautoryzowanego dostępu.
Jak wykryć atak cybernetyczny
Zarządzanie informacjami i zdarzeniami zabezpieczeń (SIEM)
Systemy SIEM zbierają i analizują dane z różnych źródeł w całym środowisku IT organizacji w celu wykrywania podejrzanych działań. Dzięki centralizacji dzienników i korelacji zdarzeń bezpieczeństwa, SIEM zapewnia wgląd w czasie rzeczywistym w potencjalne zagrożenia i umożliwia zespołom identyfikację nietypowych wzorców, które mogą wskazywać na atak.
Endpoint Detection and Response (EDR)
Narzędzia EDR monitorują punkty końcowe, takie jak komputery i urządzenia mobilne, pod kątem nieprawidłowego zachowania. Nieustannie skanują w poszukiwaniu oznak włamania, takich jak nieautoryzowany dostęp lub złośliwe oprogramowanie, i mogą reagować na zagrożenia, izolując zainfekowane punkty końcowe. Rozwiązania EDR pomagają wcześnie wykrywać ataki, ograniczając zakres i wpływ naruszenia.
Wykrywanie anomalii
Wykrywanie anomalii polega na identyfikowaniu zachowań, które odbiegają od ustalonej linii bazowej. Śledząc metryki, takie jak ruch sieciowy lub zachowanie użytkowników, narzędzia do wykrywania anomalii mogą oznaczać nieregularne działania, takie jak nieautoryzowane próby dostępu lub nagłe transfery danych, które mogą sygnalizować trwający cyberatak.
Honeypots
Honeypoty to systemy wabiki lub pliki, które naśladują cenne zasoby w celu przyciągnięcia atakujących. Gdy atakujący wchodzą w interakcję z honeypotem, ujawniają swoją obecność, taktykę i zamiary bez wpływu na rzeczywiste dane lub systemy. Honeypoty pomagają we wczesnym wykrywaniu ataków, jednocześnie dostarczając cennych informacji na temat metod atakujących.
Threat Intelligence
Analiza zagrożeń obejmuje gromadzenie informacji o znanych zagrożeniach i słabościach ze źródeł zewnętrznych w celu przewidywania potencjalnych ataków. Ta analiza jest zintegrowana z systemami bezpieczeństwa w celu proaktywnego wykrywania zagrożeń. Analiza zagrożeń zapewnia strategiczną warstwę wykrywania, ostrzegając zespoły o aktywnych zagrożeniach atakujących podobne organizacje lub branże.
Threat Hunting
Threat hunting to proaktywne podejście do identyfikowania ukrytych zagrożeń w sieci organizacji. Wykwalifikowani analitycy bezpieczeństwa szukają dowodów złośliwej aktywności, która mogła ominąć zautomatyzowane mechanizmy obronne. Aktywnie poszukując wskaźników kompromitacji, zespoły ds. wykrywania zagrożeń mogą wykrywać zaawansowane ataki, zanim dojdzie do ich eskalacji.
Jak reagować na cyberataki
Plan reagowania na incydenty
Dobrze zdefiniowany plan reagowania na incydenty jest podstawą skutecznego łagodzenia skutków ataków. Plan ten określa podstawowe kroki, które należy podjąć natychmiast po wykryciu cyberataku, w tym wyznaczenie kluczowych ról, powiadomienie interesariuszy i odizolowanie dotkniętych systemów. Celem jest zminimalizowanie szkód poprzez szybkie opanowanie zagrożenia, zapewnienie skoordynowanej reakcji wszystkich zespołów i ustalenie jasnych działań w celu ochrony krytycznych zasobów.
Orkiestracja zabezpieczeń, automatyzacja i reagowanie (SOAR):
Platformy SOAR usprawniają procesy reagowania poprzez integrację narzędzi bezpieczeństwa i automatyzację powtarzalnych zadań. W przypadku ataku SOAR może automatycznie inicjować działania, takie jak izolowanie zainfekowanych systemów, blokowanie złośliwych adresów IP lub wdrażanie poprawek. Dzięki automatyzacji procesów system SOAR skraca czas reakcji, umożliwiając zespołom ds. bezpieczeństwa szybkie reagowanie na zagrożenia i skupienie się na złożonych zadaniach o wysokim priorytecie.
Extended Detection and Response (XDR)
XDR zapewnia ujednolicone podejście do wykrywania i reagowania na zagrożenia w wielu warstwach środowiska organizacji, w tym w punktach końcowych, sieciach i infrastrukturze chmurowej. W przypadku cyberataku XDR agreguje i analizuje dane ze wszystkich źródeł, aby zaoferować kompleksowy obraz pochodzenia, zakresu i wpływu zagrożenia. Taka widoczność pozwala zespołom ds. bezpieczeństwa reagować ukierunkowanymi działaniami, skuteczniej powstrzymując atak i zapobiegając jego rozprzestrzenianiu się w systemach.
Dokumentowanie i analizowanie incydentu
Po rozwiązaniu incydentu ważne jest, aby stworzyć szczegółową dokumentację, która pomoże organizacji zrozumieć, jak przebiegał atak, co poszło dobrze i zidentyfikować wszelkie luki w zabezpieczeniach. Ta analiza po incydencie może również pomóc w ulepszeniu planu reagowania na incydenty, ponieważ wyciągnięte wnioski mogą poprawić strategie reagowania, procedury i inne szczegóły, których wcześniej mogło brakować.