Cineáltas

Iarr ar na leanaí freagraí na gceisteanna seo a leanas a scríobh síos:

• Cad a rinne an duine a bhí cineálta?
• Conas a mhothaigh tú mar gheall ar chineáltas an duine?
• An raibh a fhios ag an duine go raibh tú an-bhuíoch as an gcineáltas?

• Cad a rinne nó a dúirt tú a bhí cineálta?
• Conas a mhothaigh tú féin nuair a bhí tú cineálta le duine éigin eile?

Ní chosnaíonn sé rud ar bith ort de ghnáth, mura gceannaíonn tú rud éigin.

Cén chaoi? Cén chaoi a bhféadfaimis é sin a dhéanamh?

Smaoinigh ar an rian seo mar a bheadh do lorg coise ar líne.

Fiú má scriosann tú rud éigin ar líne, beidh a rian ar líne i gcónaí.

Stóráiltear an ‘rian’ nó an ‘rianú’ sin ar fhreastalaithe na n-aipeanna agus na gcluichí a úsáideann tú.

Roinnt samplaí chun cabhrú leo smaoineamh air seo:

• Má tá tú ag déanamh físeán, seans go ndéarfaidís go bhfuil tú an-chruthaitheach agus cumasach.
• Má deir tú rudaí deasa le daoine eile ar líne, seans go ndéarfaidís gur duine cineálta tuisceanach thú.
• Má bhuann tú comórtas, seans go bhfeicfeadh daoine go bhfuil tú go maith chun rud áirithe a dhéanamh, agus go ndéarfaidís gur duine iontach cumasach thú.
• Feicfidh daoine do chaithimh aimsire agus do spéiseanna mar gheall ar na rudaí a dtugann tú like dóibh, a gcuireann tú nóta tráchta leo agus a roinneann tú.

Iarr ar na leanaí freagraí na gceisteanna seo a leanas a scríobh síos:

• Cad a rinne an duine a bhí míchineálta?
• Conas a mhothaigh tú mar gheall air sin?
• An gceapann tú go raibh a fhios ag an duine go raibh siad míchineálta leat?
• Cén fáth a raibh an duine míchineálta, dar leat?
• Ar mhaith le duine éigin a gcuid freagraí a roinnt?

• Ar an gcéad dul síos, fiafraigh díot féin ‘cén fáth a bhfuil an duine seo míchineálta?’. B’fhéidir go bhfuil éad air nó uirthi, go bhfuil sé nó sí trína chéile faoi rud éigin eile nó nár thuig sé nó sí go raibh siad ag goilliúint ar dhuine eile.
• Déan neamhaird den duine. Sábháil do chuid fuinnimh agus ná freagair an duine. Seans go raibh drochlá ag an duine.
• Tuairiscigh nó Blocáil an duine ar an aip ionas nach féidir leis nó léi é a dhéanamh arís; go háirithe más duine é nach bhfuil aithne agat air nó uirthi nó má chuireann sé nó sí isteach go mór ort.
• Glac sos ó do ghléas. Téigh lasmuigh, éist le ceol nó déan spraoi le cairde eile chun cabhrú leat mothú níos fearr.
• Labhair le duine fásta a bhfuil muinín agat as nó aistu. Éistfidh an duine sin agus seans go mbeidh sé no sí in ann cabhrú leat a dhéanamh amach cad ba cheart duit a dhéanamh ina dhiaidh sin.

Bíonn misneach agus crógacht de dhíth ar chuine chun a rá go bhfuil brón air nó uirthi, ach sin é an rud ba cheart a dhéanamh. Is rud cineálta é, agus foghlaimeoidh do chairde uait freisin.

An raibh an duine sásta gur ghabh tú leithscéal? Seans go mbeadh an duine trína chéile ach bíonn siad sásta an leithscéal a fháil.

• Ná tabhair ‘like’ dó ná ná roinn é.
• Tabhair tacaíocht don duine má bhraitheann tú compordach é sin a dhéanamh.
• Nó taispeáin don duine ar bhealach eile gur mór agat é nó í.
• Agus labhair faoi le duine fásta a bhfuil muinín agat as nó aisti; is rud an-tábhachtach é sin.

Seans gur aintín, uncail, múinteoir, nó tuismitheoir a bheadh ann. Tá sé seo an-tábhachtach.

Is féidir an cheist seo a chur leis an míniú thíos ag brath ar fhiosracht, ar leibhéal tuisceana agus ar aois na leanaí.

Ní mór do dhuine fásta ‘glacadh‘ le ‘téarmaí agus coinníollacha‘ an aip sular féidir leat tosú ag úsáid an aip. Is iad na téarmaí agus na coinníollacha seo na ‘rialacha‘ a chuireann ar chumas an aip gach rud a dhéanann tú a rianú. Sin é an fáth a bhfuil sé tábhachtach labhairt le duine fásta sula n-íoslódálann tú aon aip.

Labhair le duine fásta faoi i gcónaí mar seans go mbeartódh sibh le chéile gan an aip a úsáid. Má bheartaíonn tú (le duine fásta) an aip a úsáid, cuimhnigh i gcónaí sula ndéanann tú aon rud ar líne.