Rodzice obawiają się wielu zagrożeń związanych z korzystaniem przez ich dziecko z Internetu. Do najczęściej wskazywanych przez ankietowanych należą nieodpowiednie treści związane z pornografią, przemocą, agresją oraz uzależnienie od Internetu, nawiązywanie niebezpiecznych kontaktów czy hejt, z jakim mogą się spotkać dzieci. Najmniej obaw budzi wśród rodziców hazard. Czy słusznie? W przypadku dzieci w Internecie hazard oznacza wydawanie pieniędzy na wirtualne przedmioty (np. dodatki lub uzbrojenie w grze).
Firma Trend Micro Polska w ramach globalnej inicjatywy „Internet Safety Kids & Families” w czerwcu br. przeprowadziła badania wśród rodziców dzieci w wieki 8-16 lat. Celem badania było pozyskanie wiedzy na temat wykorzystania przez dzieci Internetu, kwestii ich bezpieczeństwa w sieci oraz obaw rodziców związanych z tym medium masowego przekazu.
Jak wynika z badania, blisko 90% rodziców dzieci w wieku 8-16 lat obawia się różnych zagrożeń wynikających z korzystania przez ich dziecko z Internetu. Rodzice najbardziej boją się tego, że ich dzieci uzależnią się od Internetu i trafią na nieodpowiednie treści, tj. przemoc, agresja czy pornografia (76%). Mniejsze obawy budzi możliwość nawiązania niebezpiecznych kontaktów czy hejt, z jakim mogą się spotkać młodzi użytkownicy Internetu (69-70%). Natomiast tylko 41% ankietowanych uważa, że hazard może być zagrożeniem.
Internetowy hazard
O dziwo, aż 57% ankietowanych rodziców mało się obawia zagrożenia związanego z hazardem, a część z nich nie uważa, aby było to groźne dla ich dzieci. Czy słusznie? Najczęściej z hazardem w Internecie dzieci stykają się przy okazji tzw. loot boxów w grach komputerowych – są to skrzynki z wirtualnymi przedmiotami, za które trzeba zapłacić. Zawartość skrzynek jest losowa i często nie spełnia oczekiwań gracza, skłaniając go do podjęcia ryzyka i ponownego zakupu. W ten sposób, aby otrzymać oczekiwany „łup” dzieci są skłonne kupować następne skrzynki i pod czujnym okiem rodziców rozpoczynają swoją hazardową przygodę.
- Rozważ zablokowanie zakupów w aplikacji lub wprowadź hasło blokujące wydawanie pieniędzy w grze.
- Zastanów się nad użyciem przedpłaconych kart podarunkowych, aby wydatki twojego dziecka nie wykraczały poza ustalony limit i nie obciążały twojej karty kredytowej.
Nieodpowiednie treści: pornografia i przemoc
Blisko 26% ankietowanych rodziców nie obawia się zagrożeń związanych z nieodpowiednimi treściami w Internecie, jak przemoc czy pornografia, a jednak z materiałami pornograficznymi oraz takimi, które prezentują przemoc i okrucieństwo, dzieci mogą zetknąć się w Internecie niezwykle łatwo. O ile na co dzień jesteśmy w stanie zabezpieczyć najmłodszych przed ekspozycję na takie treści, w sieci wystarczy niewiele, by natknąć się na nie, choćby podczas serfowania w Internecie w poszukiwaniu materiałów edukacyjnych czy rozrywkowych. Wpływ erotyki i pornografii na psychikę dzieci i młodzieży jest bardzo duży i wykorzystuje ich niedojrzałość i niewiedzę. Może dać objawy w postaci naśladowania takich zachowań i identyfikowania się z bohaterami takich scen, co może prowadzić do prób wprowadzania ich we własne życie. Kontakt z pornografią silnie oddziałuje na zachowanie młodego człowieka i może zmniejszyć odczuwanie wstydu, zaburza relacje i wartości dziecka. Rozmiaru krzywdy nie da się ustalić, tym bardziej, że dzieci często mają zatartą granicę pomiędzy rzeczywistością a fikcją.
Poza pornografią dzieci łatwo mogą natrafić na strony z przemocą, które pobudzają ich negatywne emocje i mają szkodliwy wpływ na psychikę dzieci, a także mogą prowadzić do większej tolerancji na przemoc lub wręcz agresji w stosunku do bliskich czy członków rodziny.
Ochrona dzieci przed nieodpowiednimi treściami w Internecie jest ważnym elementem dla zachowania prawidłowego rozwoju psychicznego i społecznego dziecka.
- Rozważ skorzystanie z programów do kontroli rodzicielskiej na routerze czy urządzeniach, z których korzysta dziecko. Robiąc to, możesz upewnić się, że zablokujesz dostęp do niecenzuralnych i nieodpowiednich treści i Twoje dzieci otrzymają tylko te, przeznaczone dla ich wieku. Niektóre ustawienia pozwalają również ograniczyć czas, w którym mogą się łączyć online.
- Zachęcaj swoje dzieci, aby zgłaszały się do ciebie, jeśli nieznajoma osoba próbuje zaprosić je do wideo czatu i innej komunikacji. Podejrzane kontakty od nieznajomych osób mogą zgłaszać za pośrednictwem aplikacji, z której korzystają.
- Rozmawiaj o tym, co oglądają w sieci: upewnij się, że mają czas i przestrzeń, aby z tobą o tym porozmawiać.
Agresja elektroniczna
Dostęp do Internetu i telefonów komórkowych sprzyja również rozwojowi agresji wśród dzieci. Wykorzystując współczesne technologie komunikacyjne dziecko może być ofiarą, ale także sprawcą prześladowania, zastraszania, nękania czy wyśmiewania innych osób. Może to dotyczyć konkretnej osoby lub grupy, a czynnikiem sprzyjającym jest powszechne poczucie anonimowości w sieci. To zagrożenie nie martwi 22% badanych rodziców.
- Zachęcaj dzieci do życzliwości. Chociaż martwimy się o wpływ Internetu na nasze własne dzieci, powinniśmy również przypominać im, o właściwym traktowaniu innych online.
- Ważne jest, aby dzieci brały pod uwagę uczucia innych, gdy udostępniają lub komentują czyjś film, lub zdjęcie.
- Naucz ich, że nic co robią online, nie jest tak naprawdę anonimowe, nawet jeśli nie znają drugiej osoby.
Hejt w sieci
Blisko 30% ankietowanych rodziców dzieci w wieku 8-16 lat nie obawia się zagrożenia, jakim jest hejt w Internecie. Nie należy jednak zapominać, że dzieci mogą być zarówno ofiarą hejtu lub jego sprawcą. W wielu przypadkach do takich zachowań wykorzystuje się komentarze, w których obraża się inną osobę, wyzywa lub wyśmiewa. Można do tego użyć nie tylko zwykły tekst, ale także grafikę czy film. Poczucie pozornej anonimowości i kontakt z nieodpowiednimi treściami w sieci może sprzyjać takim zachowaniom.
- Porozmawiaj ze swoimi dziećmi na temat zastraszania, nękania i innych niewłaściwych zachowań w Internecie, a także pokaż im jak zgłaszać takie zachowania w aplikacjach, z których korzystają.
- Przypominaj dzieciom, że nawet przy ustawieniach prywatności nic, co publikują lub robią w sieci, nie jest naprawdę prywatne.
Uzależnienie od Internetu
Nadużywanie nowych technologii, w tym Internetu, komputerów, smartfonów i innych urządzeń elektronicznych jest obecnie jednym z największych zagrożeń, które niepokoi rodziców. Wśród badanych tylko 22% nie obawia się tego zagrożenia. Jednak w czasie trwającej od kilku miesięcy pandemii czas spędzony przed komputerem jest najwyższy w historii, co może prowadzić do zaburzeń związanych z jego nadużywaniem i w końcu uzależnieniem. Wzrost czasu korzystania z sieci, jej częstotliwość i intensywność wiąże się z poważnymi konsekwencjami, m.in. fizycznymi, psychicznymi, izolacją społeczną, ale również finansowymi.
- Poinformuj dzieci, że czas spędzony przed komputerem jest ważny dla szkoły, pracy i pozostawania w kontakcie z najbliższymi, ale ciągłe przebywanie w Internecie nie jest zdrowe, a przecież istnieją także inne sposoby spędzania wolnego czasu.
- Istnieją technologie, które mogą pomóc w zarządzaniu czasem spędzonym w Internecie. Niektóre z nich znajdują się w routerach, oprogramowaniu zabezpieczającym, a nawet na określonych urządzeniach, takich jak funkcja „Czas przed ekranem” dostępna na urządzeniach Apple z systemem iOS.
- Jest to przydatna funkcja dla młodszych dzieci, które nie są w stanie samodzielnie regulować czasu przed komputerem czy telefonem. Jeśli jednak jest to możliwe, należy zrezygnować z technologii na rzecz wyrobienia w sobie nawyku, jak zarządzać czasem spędzonym przed ekranem.
- Kiedy czas dobiegnie końca, twoje dzieci mogą prosić o więcej czasu i uzasadnić swoją prośbę. Oprócz tego, że ich oczy odpoczną, zachęcisz je do stałej komunikacji z tobą.
Rozmowy o zagrożeniach w Internecie
Prawie wszyscy rodzice (94% ankietowanych) dzieci w wieku 8-16 lat deklarują, że rozmawiali z dziećmi na temat zasad bezpiecznego korzystania z Internetu i przestrzegali je przed zagrożeniami, które się z tym wiążą. Nieco rzadziej przestrzegano jedynie przed hazardem (około 80%) i hejtem w sieci (około 90%). Jak deklarują rodzice blisko 70% dzieci w wieku 8-12 lat i 80% starszych (13-16 lat) miało w szkole zajęcia na temat bezpiecznego korzystania z Internetu. Niemniej to na rodzicach spoczywa największa odpowiedzialność za edukowanie i ostrzeganie dzieci przed zagrożeniami, które niesie ze sobą wirtualna rzeczywistość.
Więcej wniosków z badania Trend Micro Polska można znaleźć na stronie. Bezpłatne wskazówki, narzędzia i porady ISKF dotyczące bezpieczeństwa w Internecie można znaleźć https://www.trendmicro.com/internet-safety
CEE Marketing Manager w Trend Micro
Wolontariuszka w programie Internet Safety for Kids and Families od 2019 roku. W Trend Micro od kwietnia 2015 roku. Odpowiada za działania wizerunkowe i marketingowe wsparcie sprzedaży na terenie Polski i kilkunastu krajów w regionie centralnej i wschodniej Europy. Marketer z kilkunastoletnim doświadczeniem w marketingu B2B, głównie w branży IT. W programie ISKF zajmuje się współpracą z partnerami, adaptacją globalnych działań na rynku polskim oraz planowaniem i realizacją lokalnych aktywności dla dzieci, rodziców i nauczycieli.